意气,指意态、气概;恩义、情谊;馈赠财物。
见《管子·心术下》:“是故意气定,然后反正。”
拼音
yìqì
基本解释
志向与气概。
意气风发。
意气扬扬。——明· 张溥《五人墓碑记》
[spirit;expression]∶精神;神色。
意气自若。——清· 邵长蘅《青门剩稿》
意气之盛。——宋· 欧阳修《新五代史·伶官传》
志趣。
意气投合。
[personal prejudice]∶偏激、任性的情绪。
引证解释
1. 志向与气概。 ①南朝 宋 袁淑《效曹子建<白马篇>》:“意气深自负,肯事郡邑权?” ②宋 叶绍翁《四朝闻见录·岳侯追封》:“意气如祖豫州,而誓清冀朔。” ③《东周列国志》第一百零八回:“尉缭见始皇意气盈满,纷更不休,私叹曰:“秦虽得天下,而元气衰矣!其能永乎?” ④清 侯方域《送何子归金陵序》:“是时余与何子方少年,意气甚锐。”
2. 精神;神色。 ①《晏子春秋·问上十》:“寡人意气衰,身病甚。” ②《史记·李将军列传》:“会日暮,吏士皆无人色,而广意气自如。” ③宋 沈辽 《奉陪颖叔赋吐绶鸟》诗:“方其振舞时,意气艳且闲。” ④清 韩程愈《睢阳袁氏(袁可立)世系谱序》:“稍长游学四方,得交环中(袁枢)先生,见其意气豁如,有郭林宗、李元礼之风。” ⑤清 钱谦益《尹嘉宾父延绶加赠奉政大夫湖广按察司佥事制》:“家无担石,而眉稜之意气烨然。”
3. 志趣。 ①唐 杜甫《赠王二十四侍御契四十韵》:“由来意气合,直取性情真。” ②明 袁宏道《与梅客生书》:“家弟自云中归,极口称梅开府才略盖世,识见绝伦,且意气投合,不减庞道玄之遇于节使 也。” ③清 黄鷟来 《赠陈省斋》诗之三:“丈夫意气合,千金非所珍。”参见“意气相得”。
4.情谊,恩义。 ①汉 司马迁《报任少卿书》:“曩者辱赐书,教以慎於接物,推贤进士为务,意气懃懃恳恳。” ②唐骆宾王《帝京篇》:“故人有湮沦,新知无意气。” ③《古今小说·葛令公生遣弄珠儿》:“大丈夫意气相许,头颅可断,何况一妾!” ④清 邵长蘅 《沛县官舍留别杨简庵表兄》诗:“感君意气与君好,流连累月开怀抱。”
5. 气象。 汉 班固《白虎通·朝聘》:“朝贺以正月何?岁首意气改新,欲长相保,重本正始也。”
6. 馈送财礼。 ①汉王符《潜夫论·爱日》:“百姓废农桑,而趋府庭者,非朝晡不得通,非意气不得见。” ②《隋书·礼仪志四》:“人事意气,干乱奉公,外内溷淆,纲维不设,所宜纠劾。”
7. 情绪。 ①元 白朴《墙头马上》第四折:“我心中意气怎消除?” ②《西游补》第十三回:“你还不知那秦汉,当时的意气如今消释了。” ③曹禺《日出》第一幕:“这是你的真心话,没有一点意气作用么?”